در بیمارستان‌ها، جایی که مسئله نجات جان انسان‌ها در میان است، فاضلاب‌های آلوده و خطرناک می‌توانند عاملی برای شیوع بیماری‌ها و تهدیدی برای سلامت محیط زیست باشند. پکیج‌های تصفیه فاضلاب بیمارستانی، با استفاده از فناوری‌های نوین، فاضلاب‌های عفونی، حاوی مواد شیمیایی خطرناک و آلاینده‌های زیستی را تصفیه کرده و از آنها پسابی بی‌خطر و قابل‌تخلیه به محیط زیست تولید می‌کنند.

در فاضلاب بیمارستان مواد خطرناکی مانند مواد کنتراست اشعه ایکس، داروها، خون، انواع باکتری ها، قارچ ها و ویروس ها وجود دارند که می‌توانند بر روی خاک، سفره های زیرزمینی و محیط زیست اثرات مخربی بر جای گذارند. تصفیه فاضلاب های بیمارستانی بسیار حساس و حائز اهمیت است چرا که اگر این فرایند به درستی انجام نشود امکان انتقال بیماری های خطرناک و عفونی وجود دارد. برخی از بیمارستان ها که به شبکه فاضلاب شهری متصل نیستند، از تصفیه خانه اختصاصی استفاده می‌کنند.

اگر با سیستم تصفیه فاضلاب بیمارستانی آشنایی ندارید در ادامه مقاله این سیستم را از زوایای مختلف بررسی می‌کنیم.

مراحل تصفیه فاضلاب بیمارستانی

پکیج‌های تصفیه فاضلاب بیمارستانی از مراحل مختلفی برای تصفیه فاضلاب استفاده می‌کنند:

تصفیه فیزیکی فاضلاب بیمارستان (تصفیه اولیه)

مرحله پیش‌تصفیه، به مثابه دروازه‌ای امنیتی در ابتدای مسیر تصفیه فاضلاب بیمارستانی، عمل می‌کند و با حذف آلاینده‌های درشت و ناخالصی‌ها، مسیر را برای مراحل بعدی تصفیه هموار می‌سازد.

این مرحله شامل:

آشغال‌گیری: در این مرحله، آشغال‌های درشت مانند پلاستیک، دستمال کاغذی، مواد جامد و... توسط تجهیزاتی به نام آشغال‌گیر از فاضلاب جدا می‌شوند.

دانه‌گیری: ذرات ریزتر معلق مانند شن و ماسه توسط تجهیزاتی به نام دانه‌گیر از فاضلاب جدا می‌شوند.

چربی‌گیری: چربی و روغن موجود در فاضلاب توسط تجهیزاتی به نام چربی‌گیر جداسازی می‌شوند.

تصفیه بیولوژیکی فاضلاب بیمارستان با واحد بی هوازی (تصفیه ثانویه)

در این روش، واحد بی هوازی برای حذف بخش قابل‌توجهی از مواد آلی موجود در فاضلاب قبل از ورود به واحدهای تصفیه هوازی استفاده می‌شود. در واحدهای بی هوازی، از میکروارگانیسم‌های بی‌هوازی برای تجزیه مواد آلی موجود در فاضلاب استفاده می‌شود. این میکروارگانیسم‌ها در محیطی بدون اکسیژن فعالیت می‌کنند و فرآیندی به نام تخمیر را انجام می‌دهند. در فرآیند تخمیر، مواد آلی به ترکیبات ساده‌تر مانند اسیدها و گاز متان تبدیل می‌شوند.

تصفیه فاضلاب بیمارستانی در واحد آنوکسیک

واحد آنوکسیک، به مثابه قطعه‌ای کلیدی در پازل تصفیه، نقشی منحصر به فرد ایفا می‌کند و کارایی فرآیند را به طور قابل توجهی ارتقا می‌بخشد. واحد آنوکسیک، مخزنی کم‌هوا یا بی‌هوا است که در فرآیند تصفیه فاضلاب به کار گرفته می‌شود. در این واحد، شرایطی خاص برای فعالیت میکروارگانیسم‌های خاصی فراهم می‌شود که نقش مهمی در حذف نیتروژن از فاضلاب دارند.

مراحل تصفیه در واحد آنوکسیک

1. نیترسازی: در این مرحله، میکروارگانیسم‌های نیتریفیکان از اکسیژن موجود در فاضلاب برای تبدیل آمونیاک (NH3) به نیتریت (NO2-) و سپس نیترات (NO3-) استفاده می‌کنند.
2. دمیتریفیکاسیون: در این مرحله، نیترات موجود در فاضلاب توسط میکروارگانیسم‌های دمینیتریفیکان در شرایط کم‌هوا یا بی‌هوا به گاز نیتروژن (N2) تبدیل می‌شود.

مزایای استفاده از واحد آنوکسیک

• کاهش نیتروژن: واحد آنوکسیک، نیتروژن را که یکی از آلاینده‌های اصلی فاضلاب است، به طور قابل توجهی حذف می‌کند.
• کاهش حجم لجن: فرآیند دمینیتریفیکاسیون در واحد آنوکسیک، به تولید لجن کمتر منجر می‌شود.
• بهبود کیفیت پساب: حذف نیتروژن، کیفیت پساب خروجی از تصفیه‌خانه را به طور قابل‌توجهی ارتقا می‌دهد.
• کاهش مصرف انرژی: واحد آنوکسیک در مقایسه با سایر روش‌های حذف نیتروژن، به انرژی کمتری نیاز دارد.

ضد عفونی و اضافه کردن مواد شیمیایی

در حالی که مراحل مختلف تصفیه فاضلاب، بخش عمده‌ای از آلاینده‌ها را حذف می‌کنند، اما برای اطمینان از عدم وجود هرگونه عامل بیماری‌زا، ضدعفونی به عنوان آخرین مرحله ضروری است.

در کنار ضدعفونی، در برخی موارد از مواد شیمیایی نیز برای تکمیل فرآیند تصفیه و ارتقای کیفیت پساب استفاده می‌شود.

روش‌های ضدعفونی

• کلرزنی: این روش متداول‌ترین روش ضدعفونی فاضلاب است. در این روش، از گاز کلر یا ترکیبات کلر مانند هیپوکلریت سدیم برای از بین بردن میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌شود.
• اوزون‌زنی: اوزون، گازی با قدرت اکسید کنندگی بالا، می‌تواند به طور موثری میکروارگانیسم‌ها، ویروس‌ها و حتی کیست‌ها را از بین ببرد.
• اشعه فرابنفش (UV): تابش UV می‌تواند DNA میکروارگانیسم‌ها را تخریب کرده و آنها را از بین ببرد.

استفاده از مواد شیمیایی

علاوه بر ضدعفونی، در برخی موارد از مواد شیمیایی نیز برای تکمیل فرآیند تصفیه و ارتقای کیفیت پساب استفاده می‌شود. به عنوان مثال:

• لخته‌سازها: برای کمک به ته نشینی ذرات معلق و حذف آنها از فاضلاب
• خنثی‌کننده‌ها: برای تنظیم pH فاضلاب
• مواد ضد کف: برای جلوگیری از تشکیل کف در حوضچه‌های تصفیه

فیلتراسیون

فیلتراسیون به عنوان مرحله‌ای حیاتی در فرآیند تصفیه فاضلاب، نقش صافی نهایی را ایفا می‌کند و ذرات معلق باقی‌مانده در فاضلاب را حذف می‌کند.

انواع فیلترهای مورد استفاده در تصفیه فاضلاب بیمارستانی

• فیلتر شنی: این نوع فیلتر از لایه‌هایی از شن و ماسه برای به دام انداختن ذرات معلق استفاده می‌کند.
• فیلتر کربن فعال: این نوع فیلتر از کربن فعال برای جذب آلاینده‌های آلی و ترکیبات شیمیایی موجود در فاضلاب استفاده می‌کند.
• فیلتر غشایی: این نوع فیلتر از غشاهای با منافذ ریز برای جداسازی ذرات معلق و میکروارگانیسم‌ها از فاضلاب استفاده می‌کند.

مراحل فیلتراسیون

1. پیش‌تصفیه: قبل از فیلتراسیون، فاضلاب باید به طور کامل تصفیه شده و ذرات درشت از آن جدا شده باشد.
2. فیلتراسیون: فاضلاب از میان لایه‌های فیلتر عبور می‌کند و ذرات معلق در فیلتر به دام می‌افتند.
3. پشت‌شویی: فیلترها به طور کامل شسته می‌شوند تا ذرات به دام افتاده از آنها جدا شده و عملکرد فیلتر حفظ شود.

مزایای فیلتراسیون

• حذف ذرات معلق: فیلتراسیون ذرات معلق باقی‌مانده در فاضلاب را که می‌توانند در مراحل بعدی تصفیه اختلال ایجاد کنند، حذف می‌کند.
• بهبود کیفیت پساب: فیلتراسیون به طور قابل‌توجهی کیفیت پساب خروجی از تصفیه‌خانه را ارتقا می‌دهد.
• کاهش کدورت: فیلتراسیون کدورت فاضلاب را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد.
• حذف میکروارگانیسم‌ها: فیلترهای غشایی می‌توانند میکروارگانیسم‌ها و ویروس‌ها را نیز از فاضلاب حذف کنند.